Cách tạo máy chủ chia sẻ dữ liệu trong gia đình

Việc tập trung dữ liệu giúp bạn kiểm soát, quản lý và cấp quyền truy cập cho các thành viên trong gia đình. Những gì bạn cần là một máy tính cũ, ổ cứng đáng tin cậy, phần mềm FreeNAS và một ít thời gian để cấu hình chúng.

FreeNAS là gì ?

Về cơ bản, FreeNAS là hệ điều hành nguồn mở miễn phí dựa trên FreeBSD, một phiên bản Unix do đại học California, Berkeley phát triển. Khác với FreeBSD là hệ điều hành dành cho máy chủ, FreeNAS được cấu trúc tối ưu cho nhu cầu lưu trữ dữ liệu, giao diện web mạnh với nhiều tính năng thân thiện, dễ sử dụng. FreeNAS cũng hỗ trợ giao thức truyền dữ liệu của Windows là SMB/CIFS cũng như NFS của Unix, AFP của Apple và cả giao thức FTP lẫn iSCSI.

Điểm cần lưu ý là FreeNAS không đòi hỏi nhiều bộ nhớ (RAM) lẫn sức mạnh tính toán của bộ xử lý (CPU) khi định dạng hệ thống quản lý tập tin UFS (Unix File System), trong khi với ZFS (Zettabyte File System) sẽ cần ít nhất 8 GB dung lượng RAM để đạt được hiệu suất tốt nhất.

Cài đặt FreeNAS

Tải phiên bản mới nhất của FreeNAS tại freebsd.org, tạo đĩa cài đặt từ tập tin iso và dùng nó để khởi động máy tính. Bạn có thể chọn cài đặt hệ điều hành này lên ổ cứng, flash USB hoặc thậm chí từ đĩa CD để không chiếm dung lượng ổ cứng. Kinh nghiệm thực tế cho thấy nên tách riêng phân vùng cài đặt hệ điều hành và phân vùng lưu trữ dữ liệu để không ảnh hưởng lẫn nhau trong trường hợp cài lại hệ điều hành hoặc ổ cứng gặp lỗi.

Sử dụng tiện ích WinRAR hoặc 7-Zip để trích xuất dữ liệu từ tập tin dạng iso.

Trường hợp cài đặt FreeNAS lên ổ flash USB sẽ phức tạp hơn một chút so với chạy trực tiếp từ ổ cứng hoặc từ đĩa CD (LiveCD). Bạn sẽ cần đến tiện ích WinRAR hoặc 7-Zip để đọc tập tin dạng iso và tiện ích tạo ảnh đĩa, chẳng hạn Win32Disk Imager. Lưu ý là hệ điều hành FreeNAS chỉ yêu cầu dung lượng lưu trữ tối thiểu nhưng cũng không thể chia sẻ phân vùng cài đặt cho những dữ liệu khác.

Dù yêu cầu dung lượng tối thiểu là 4GB nhưng FreeNAS chỉ chiếm khoảng 1,86 GB của flash USB.

Sau khi tải về, nhấn phải chuột trên tập tin iso của FreeNAS và chọn mount hoặc dùng 7-Zip trích xuất tập tin FreeNAS_x64.img. Kế tiếp, gắn flash USB vào máy tính, khởi chạy Win32Disk Imager, cung cấp đường dẫn đến tập tin hình ảnh FreeNAS_x64.img bên dưới mục Image File và tên ổ flash USB dưới mục Device. Nhấn chọn Write và tiện ích tạo ảnh đĩa tự động thực hiện phần việc còn lại.

Cấu hình FreeNAS

Các tùy chọn của FreeNAS hiển thị trong menu dạng text đơn giản trong lần khởi chạy đầu tiên.

Khởi chạy FreeNAS từ flash USB và bạn sẽ thấy menu dạng text đơn giản với nhiều tùy chọn khác nhau. Mặc định hệ điều hành này được cấu hình hỗ trợ sẵn DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol). Tùy việc thiết lập hệ thống mạng mà người dùng có thể truy cập máy chủ FreeNAS từ máy tính bất kỳ trong mạng nội bộ dựa theo địa chỉ IP hiển thị bên dưới.

Đăng nhập vào giao diện web của FreeNAS và thiết lập mật khẩu tài khoản quản trị.

Đăng nhập vào giao diện web của FreeNAS và thiết lập mật khẩu tài khoản quản trị. Khác với nền tảng Windows, tên tài khoản quản trị mặc định của hệ điều hành Unix là “root” chứ không phải “admin” hay“administrator”.

Giao diện web của FreeNAS và người dùng có thể cấu hình mọi thứ, kể cả thiết lập bảo mật.

Để cấu hình ổ cứng cho việc lưu trữ dữ liệu, nhấn chọn Storage. Volumes. Volume Manager và chọn ổ cứng cần dùng. Lưu ý FreeNAS sẽ xóa toàn bộ dữ liệu trước khi đưa ổ cứng vào sử dụng. Kế tiếp, chọn định dạng hệ thống quản lý tập tin, cấu hình các dịch vụ chia sẻ CIFS/SMB (Samba), FTP, SSH và thậm chí cả giao thức chia sẻ tài nguyên trên mạng ngang hàng BitTorrent. Tham khảo chi tiết cấu hình dịch vụ, thiết lập bảo mật cho máy chủ FreeNAS tại đây.